Άνεμος

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια.

Άνεμος ονομάζεται η όποια αισθητή «οριζόντια κίνηση» του αέρα. Αιτία του ανέμου είναι ότι ο αέρας (οι αέριες μάζες της ατμόσφαιρας), που περιβάλλει την Γη βρίσκεται σε συνεχή «οριζόντια» και «κατακόρυφη» κίνηση.

Γενικά

Η όποια αισθητή «οριζόντια κίνηση» του αέρα ονομάζεται άνεμος.
Η όποια αισθητή «κατακόρυφη κίνηση» του αέρα ονομάζεται ρεύμα, και αν μεν είναι από κάτω προς τα επάνω λέγεται ανοδικό ρεύμα, αν είναι από επάνω προς τα κάτω λέγεται καθοδικό ρεύμα.

Αίτια ανέμου

Πρωταρχική γενεσιουργός αιτία του ανέμου είναι η διαφορά της θερμοκρασίας του αέρος που με τη σειρά της δημιουργεί υπό ορισμένες προϋποθέσεις, διαφορές βαρομετρικής πίεσης μεταξύ παρακείμενων τοπων.

Αν δύο συνεχόμενες περιοχές συμβεί να μην έχουν την ίδια θερμοκρασία, τότε η ατμοσφαιρική πίεση της περισσότερο ψυχρής θα είναι μεγαλύτερη από της θερμότερης περιοχής, με αποτέλεσμα να δημιουργείται αέρια μάζα από τη ψυχρότερη στη θερμότερη περιοχή.

Τρόπος Δημιουργίας

Όταν μία μάζα αέρα θερμαίνεται γίνεται πιο αραιή και πιο ελαφριά από τις άλλες μάζες που βρίσκονται γύρω της και τείνει να ανέβει ψηλότερα από εκείνες (ανοδικά κίνηση). Επομένως, άλλες, πιο ψυχρές και βαριές αέριες μάζες θα κινηθούν και θα πάρουν τη θέση της.

Αντίθετα, όταν μια μάζα αέρα ψύχεται γίνεται πιο πυκνή και πιο βαριά και τείνει να κατέβει (καθοδική κίνηση). Για να το πετύχει «σπρώχνει» τις άλλες τις πιο θερμές και πιο αραιές μάζες του αέρα και παίρνει τη θέση τους.
Στοιχεία ανέμου

Στοιχεία ανέμου θεωρούνται η διεύθυνση και η ένταση ή ισχύς του. Και τα δύο αυτά στοιχεία μπορούν να προσδιοριστούν από τα ανεμομετρικά όργανα που είναι οι ανεμοδείκτες και τα ανεμόμετρα.
Διεύθυνση ανέμου

Οι άνεμοι της Μεσογείου

Τραμουντάνα
Γραίγος
Λεβάντες
Σιρόκος
Όστρια
Γαρμπής
Πουνέντες
Μαΐστρος

Η διεύθυνση του ανέμου χαρακτηρίζεται από το σημείο του ορίζοντα απ΄ όπου πνέει ο άνεμος και όχι προς τα που πνέει ο άνεμος. Εκφράζεται δε είτε σε μοίρες (αρχής γενομένης από τον γήινο μαγνητικό Βορρά), είτε με σύμβολα ανεμολογίου (ανεμορρόμβοι), είτε ονομαστικά (επίσημα ή γραικολεβαντίνικα όπως λέγονται τα κοινά).
Επίσης και με πολλά άλλα ονόματα χαρακτηρίζονται οι άνεμοι ανάλογα με τα χαρακτηριστικά τους, τον τόπο, την ένταση και την διεύθυνσή τους. Εκτός από τα τοπικά τους ονόματα, οι άνεμοι στην Ελλάδα φέρουν ανάλογα με την διεύθυνση προέλευσής τους δύο ονόματα: Ένα επίσημο και ένα κοινό. Στον παρακάτω πίνακα παρουσιάζονται τα ονόματα των κυρίων ανέμων (δηλαδή αυτών που πνέουν από κατεύθυνση πολλαπλάσια των 45 μοιρών) με Ελληνικό σύμβολο κατεύθυνσης, επίσημο όνομα, κοινό ή γραικολεβαντίνικο, διεθνές σύμβολο (ΔΣ) και όνομα διεθνές.

Β (000°) Βόρειος Τραμουντάνα, Βοριάς N North
ΒΑ (045°) Μέσης Γραίγος NE Northeast
Α (090°) Απηλιώτης Λεβάντες E East
ΝΑ (135°) Εύρος Σιρόκος SE Southeast
Ν (180°) Νότιος Όστρια, Νοτιάς S South
ΝΔ (225°) Λίβας Γαρμπής SW Southwest
Δ (270°) Ζέφυρος Πουνέντες W West
ΒΔ (315°) Σκίρων Μαϊστρος NW Northwest

Εκτός από το σημείο του ορίζοντα οι άνεμοι παίρνουν ονόματα και από την κατεύθυνσή τους σε σχέση με την μορφολογία του συγκεκριμένου τόπου. Υπάρχουν πολλά άλλα ονόματα ανέμων όπως ο μπάτης (θαλάσσια αύρα), ο Βαρδάρης (τοπικός βόρειος – βορειοδυτικός άνεμος της κεντρικής Μακεδονία (διαμέρισμα)ς κατά μήκος του Αξιού ποταμού, κ.ά.
Ένταση ανέμου

Η ένταση του ανέμου εκφράζεται είτε με την πίεση την οποία ασκεί στην επιφάνεια των διαφόρων σωμάτων, είτε με την ταχύτητα με την οποία αυτός κινείται. Στην Μετεωρολογία η ένταση του ανέμου εκφράζεται συνήθως με την ταχύτητά του, οπότε δίδεται σε μέτρα ανά δευτερόλεπτο ή σε χιλιόμετρα ή μίλια ανά ώρα ή σε κόμβους.
Η κλίμακα Μποφόρ είναι ένας εμπειρικός τρόπος μέτρησης της έντασης των ανέμων, που βασίζεται στην παρατήρηση των αποτελεσμάτων του ανέμου στη στεριά ή τη θάλασσα. Ανάλογα της έντασής του ο άνεμος χαρακτηρίζεται ως:

νηνεμία, 0 Μποφόρ (άπνοια)
υποπνέων, 1 Μποφόρ
ασθενής, 2 – 3 Μποφόρ
μέτριος, 4 – 5 Μποφόρ
ισχυρός, 6 Μποφόρ
σφοδρός, 7 Μποφόρ
θυελλώδης, 8 – 9 Μποφόρ (θύελλα)
καταιγίζων, 10 – 11 Μποφόρ (καταιγίδα)
έντασης τυφώνα, 12 Μποφόρ (τυφώνας)

Επίσης ο άνεμος χαρακτηρίζεται και ως λείος ή ριπαίος, μεταβλητός ή σταθερός:

Λείος άνεμος: Χαρακτηρίζεται ο οποιοσδήποτε άνεμος στρωτός, δηλαδή χωρίς αυξομειώσεις της έντασής του.
Ριπαίος άνεμος: Χαρακτηρίζεται εκείνος του οποίου η ένταση μεταβάλλεται κατά σύντομα χρονικά διαστήματα. Αν όμως η μεταβολή γίνεται κατά μακρά σχετικά διαλείμματα τότε ονομάζεται μεταβλητός. Μεταβλητός όμως ονομάζεται και εκείνος που αλλάζει (μεταβάλλει) διεύθυνση, σε αντιδιαστολή με εκείνον που διατηρεί την διεύθυνσή του επί μακρό χρόνο και ονομάζεται σταθερός.

Στροφή – Αντιστροφή

Οι επιμέρους όροι «στροφή ανέμου» και «αντιστροφή ανέμου» χρησιμοποιούνται συνήθως στα Δελτία πρόγνωσης καιρού και ιδίως στα αγγλόφωνα.

Στροφή ανέμου (veering): σημαίνει ότι η αλλαγή διεύθυνσης του ανέμου γίνεται (μεταπίπτει) σύμφωνα με την φορά των δεικτών του ωρολογίου (ανάδρομος φορά).
Αντιστροφή ανέμου (backing): σημαίνει πως η μετάπτωση της διεύθυνσης του ανέμου γίνεται αντίθετα της φοράς των δεικτών του ωρολογίου (ορθή φορά).

Επιδράσεις των ανέμων

Άμεσες επιδράσεις των ανέμων: Στον ανθρώπινο οργανισμό (ευεξία όταν πνέει δροσερός, ελαφρός καλοκαιρινός άνεμος / δυσφορία όταν πνέει δυνατός ξηρός ή υπερβολικά ξηρός άνεμος) και στις κατοικημένες περιοχές (σε μεγάλες ταχύτητες ανέμου, 10 Μποφόρ και άνω, όπως καταστροφή σκεπών, ξερίζωμα δέντρων και άλλα).

Έμμεσες επιδράσεις των ανέμων: βροχές (βροχοπτώσεις)
Είδη ανέμων

Γενικά οι άνεμοι κατατάσσονται στις ακόλουθες κύριες κατηγορίες:

Συνεχείς
Περιοδικοί (ετήσιοι – ημερήσιοι)
Αληγείς
Ανταληγείς
Αναβατικοί
Καταβατικοί
Εποχικοί
Τοπικοί
Επικρατούντες δυτικοί
Επικρατούντες πολικοί (ανατολικοί)
Άνεμοι ισοβαρικών συστημάτων
Ριπαίοι
Μυκώμενοι
Θυελλώδεις ή Θύελλα και
Λαιλαπώδεις ή Λαίλαπα